De droogstand is een rustperiode voor het uier. Gedurende de droogstand kunnen hoogcelgetal koeien, of koeien met klinische mastitis genezen. Soms lopen gezonde koeien echter een uierinfectie op in de droogstand. Hoe u bestaande infecties kunt genezen en nieuwe infecties voorkomt leest u hieronder. De veelgestelde vragen rondom het gebruik van teat-sealers hebben we onderaan de pagina beantwoord!

Wanneer antibiotica?

Over de richtlijn droogzetten leest u meer op deze pagina: https://dkbo.nl/Droogzetten

Waarom droogzetten?

Droogzetten betekent eigenlijk niets anders dan een tijdelijke lactatie stop. In de periode waarin de koe geen melk geeft, kan het uier herstellen en zich voorbereiden op een nieuwe lactatie. Het is belangrijk om eventuele bestaande infecties van het uier te behandelen met antibiotica. Daarnaast voorkom je nieuwe infecties door de spenen af te sluiten met een teat-sealer. Het gebruik van een teat-seal is altijd aan te raden, ook als je de koe met een antibioticum behandeld in de droogstand.

Ken je celgetallen

Je kunt alleen selectief en goed droogzetten als je precies weet wat er per koe speelt:

• celgetal bepaling - heeft je koe (sub)klinische mastitis? Lees hier hoe je celgetal bepalingen uitvoert.
• bacterie bepaling - als je koe mastitis heeft, is het belangrijk om te weten welke kiemen er spelen. Zo kan de juiste droogzetter met antibiotica worden ingezet.
  
  

Voorkom infectie van het uier

Van nature ontstaat in het tepelkanaal van een koe een keratine-plug als ze stopt met melkgeven. Een keratine-plug is een propje van dode huidcellen die het tepelkanaal afsluit. Het duurt alleen best lang voor zo'n keratine-plug voldoende groot is om het tepelkanaal ook echt af te sluiten. Tot die tijd is er een open verbinding tussen de binnenkant van het uier en de bacteriën in de omgeving van de koe. Bij koeien die minder dan 12 liter melk geven als ze worden drooggezet duurt het minimaal 16 dagen voor de plug effectief is. Op figuur 1 hieronder, staat dat schematisch weergegeven.

Bacteriën dringen in de vroege droogstand relatief gemakkelijk het tepelkanaal binnen. Om infectie met mastitisverwekkers in de vroege droogstand te voorkomen wordt het dan ook aangeraden om alle koeien droog te zetten met een teat-sealer, zoals Noroseal of Orbeseal.

Lage productie belangrijk

Daarnaast is het heel belangrijk om de melkproductie laag (minder dan 12 kilo melk per dag) te hebben voor je een koe droogzet. Hoe hoger de melkproductie bij het droogzetten, hoe langer het duurt voor het tepelkanaal van nature afgesloten is. In onderstaande figuur 2 ziet u dit schematisch.

Dit is een figuur uit een onderzoek waarbij diergroepen zijn vergeleken met een productie lager of hoger dan 21kg melk bij droogzetten.  Zes weken na het droogzetten was bij een melkproductie van <21 kg melk op het moment van droogzetten 23% van de kwartieren nog steeds open, bij melkproducties boven de 21 kg melk zelfs 50%.

Melkproductie drukken

Er zijn verschillende methodes om hoogproductieve koeien (meer dan 12 kg melk) minder melk te laten geven, alvorens ze droog te zetten. Het terugdringen van de melkproductie is geslaagd als de koe er geen ongemak van heeft ondervonden en de melkproductie structureel onder de 12kg is gezakt. De beste methode heeft verschillende pijlers:

1. groepsgewijs droogzetten - door de koe in een groepje apart te huisvesten ervaart ze minder stress. Op die manier kan wel een ander rantsoen worden aangeboden, maar heeft de koe nog sociaal contact. Groepsgewijs droogzetten werkt beter dan de koe naast de koppel alleen huisvesten.
   
2. minder energierijke voeding - door de krachtvoergift te stoppen en een minder energierijk rantsoen aan te bieden daalt de melkproductie. Pas op met direct het droge koeien rantsoen te voeren aan hoogproductieve dieren. De eerste dagen zullen ze nog veel melk produceren, op een rantsoen wat weinig calcium bevat. Dit kan tot melkziekte leiden.
   
3. vermalen - door de koeien tweemaal daags, steeds een beetje minder uit te melken, remt de productie.
   

Let op: de koe moet te allen tijde de beschikking hebben over vers drinkwater!

Teat sealers - gebruik ze bij élke koe die je droogzet

Teat- sealers, zoals Noroseal en Orbeseal, zijn een belangrijke sleutel in de strijd tegen mastitis. Ze sluiten direct het tepelkanaal af waardoor het uier niet bereikt kan worden door bacteriën van buitenaf. Je kunt de teat seal zowel bij gezonde kwartieren als bij met antibiotica behandelde kwartieren gebruiken om nieuwe infecties te voorkomen. Bij goed gebruik kan het percentage koeien wat een nieuwe mastitis infectie oploopt in de droogstand worden verlaagd van 10,5% naar 3,5%. Dit is schematisch weergegeven in figuur 3.

Om de behandeling succesvol te laten verlopen zijn er een paar aandachtspunten waar rekening mee gehouden moet worden:

• hygiënisch werken - het kwartier moet leeggemolken zijn en de speen grondig gedesinfecteerd met het bijgeleverde ontsmettingsdoekje. Doe je dit niet, dan breng je soms per ongeluk bacteriën in het kwartier en krijg je juist uierontsteking;
  
• indien nodig eerst een injector antibiotica in het kwartier aanbrengen, zie de instructievideo hieronder;
  
• ontluchten - de teat-seal injector moet eerst ontlucht worden, alvorens je hem in de speen brengt. Doe je dit niet, dan kan de lucht de teat-seal te diep in het kwartier drukken, zie de instructievideo's hieronder;
• knijp de basis van de speen dicht - de teat seal moet het tepelkanaal afsluiten en níet in het kwartier zelf terecht komen, zie de instructievideo hieronder;
• vol is vol - sommige tepelkanalen zijn sneller gevuld dan anderen. Als de spuit niet helemaal leeg gaat, gooi het restant dan weg. Niet het restje in de volgende speen drukken!
  

Instructievideo

Droogzetten met antibiotica én teat-seal

Instructievideo

Aanbrengen teat-seal

Veel gestelde vragen - droogzetten

Kan ik mijn koe ook droogzetten zonder injectoren te gebruiken?

Als u stopt met uw koe te melken, maar geen droogzetter of teat-seal gebruikt, dan is de kans op het ontstaan van mastitis 3x zo groot. U laat daarbij ook een kans lopen om een koe met hoog celgetal te behandelen in de droogstand. Hoe eerder hoogcelgetal koeien goed behandeld worden, hoe groter de kans op restloze genezing van het uier. Voor meer informatie over celgetal kijkt u hier:  https://dkbo.nl/Melk_onderzoek

Waarom moet ik een celgetal bepaling doen voor ik droogzet?

Celgetalbepalingen zijn essentieel om uierontsteking vroeg te ontdekken. Een koe met een hoog celgetal: voor een koe hoger dan 250.000, voor een vaars hoger dan 150.000, heeft óók al uierontsteking, maar nog zonder vlokjes in de melk. Een uitgelezen kans dus om erger te voorkomen door in de droogstand gericht te behandelen met een droogetter met antibiotica. Hiervoor is het belangrijk om te weten welke mastitis bacterie een rol speelt. Dit kan onderzocht worden met melkonderzoek. Klik hier voor meer informatie.

Hoe ontlucht ik Orbeseal?

De Orbeseal injector moet eerst ontlucht worden, alvorens je hem in de speen brengt. Doe je dit niet, dan kan de lucht de teat-seal te diep in het kwartier drukken. Hoe het ontluchten werkt, ziet u in deze video: Orbeseal injector ontluchten

Hoeveel melk mag mijn koe nog geven als ik haar droogzet?

U heeft de minste kans op problemen met mastitis in de droogstand, als de melkproductie bij droogzetten structureel lager is dan 12 kg per dag.

Waarom moet ik de speen-basis dichtknijpen bij het aanbrengen van Orbeseal?

De teat seal moet het tepelkanaal afsluiten en níet in het kwartier zelf terecht komen. Door de speenbasis dicht te drukken voorkom je dat de teat seal te ver omhoog gedrukt wordt. Hoe je dit precies doet kunt u in deze instructievideo zien.

Hoe komt het dat ik bij een nieuwe lactatie nog wekenlang stukjes Orbeseal uit kan melken?

Dan is de teat-seal in het kwartier terecht gekomen. Dat kan niet gebeuren als de teat-seal correct alleen in het tepelkanaal is aangebracht. Zorg ervoor dat u bij het aanbrengen de speenbasis dichtknijpt. Na het aanbrengen de injector niet omhoog masseren! Op bovenstaande instructievideo's ziet u hoe u correct een teat-seal aanbrengt.

Ik heb een koe drooggezet met Orbeseal, maar ze lekt nog melk uit, kan dit kwaad?

Een teat-seal vult het tepelkanaal op, met de speen in ontspannen toestand. Hierdoor wordt het kwartier afgesloten voor bacteriën van buitenaf. Als de druk in het uier toeneemt, omdat de koe bijvoorbeeld nog meer dan 12 kg melk per dag produceerde, dan kan er melk uitlekken. Dit komt omdat de druk in het uier, de melk langs de teat-seal drukt. De teat seal zit nog wel op zijn plaats en beschermt nog even goed tegen bacteriën van buitenaf. U hoeft de teat-seal dan ook niet opnieuw aan te brengen.