Meesters in pijn verbergen

Het is niet altijd makkelijk om pijn en pijnsignalen te herkennen bij een paard. Paarden kunnen pijn heel erg lang verbergen. Net als mensen kunnen paarden onderling een verschillende drempel hebben in het uiten van pijn in gedragsverandering. In het algemeen geldt dat je paarden als soort kunt kwalificeren als het type stoïcijns tot de max. Dat gegeven is logisch als je je bedenkt dat paarden eigenlijk prooi-kudde dieren zijn die grazen op open vlaktes. Op een open vlakte is het een duidelijk voordeel voor het paard en de kudde, om zich zo normaal mogelijk te gedragen in het geval van fysiek discomfort. Het dier wordt op die manier minder snel opgemerkt als fragiel zwak prooidier door een roofdier. Het dier wat het beste de pijn kan verbergen, heeft de grootste overlevingskansen. Als je kijkt naar onze gedomesticeerde paarden is dit overlevingsmechanisme helaas een groot nadeel.

Pijn herkennen

De extreme pijnuitingen herkennen de meeste paardeneigenaren wel, denk aan rollen en naar de buik schoppen bij koliek, of niet willen lopen bij hoefbevangenheid. Er is echter nog veel te winnen op het gebied van subtiele pijnuitingen herkennen. We geven hieronder een overzicht van de meest voorkomende kenmerken.

Gezicht:

• Plat leggen van de oren of de oren laten hangen, waarbij de afstand tussen de oren toeneemt
  
• Gapen
  
• Hoofdschudden
• Strakke kauwspieren
• Smalle, opgetrokken neusgaten
  
• Glazige blik, doffe en matte aanblik. De wenkbrauwen worden hoekig, de ogen vernauwen zich.
• Samengeknepen kin, strakke lippen
  

Hele lichaam:

• Kreupelheid, stijfheid, struikelen
• Bokken met rijden of na een sprong, onwillig
  
• Oncomfortabel tijdens het borstelen, aansingelen, opzadelen
• Vaker uitrekken, meer liggen dan normaal
  
• Frequent gaan liggen en opstaan zonder te rollen
• Overgevoelig bij aanraken, extra geagiteerd op vliegen

Staart:

• Staartzwiepen
• Knijpen met de staart

Benen:

• Schoppen naar achteren of opzij of een been heffen richting de buik
• Gewicht verplaatsen van links naar rechts, of van voor naar achter "weight shifting"
  
• Stampen en schrapen zonder dat daar een duidelijke aanleiding voor aanwezig is zoals voeren
• In ruststand staan de voorbenen niet recht onder het lichaam

Zelf pijn herkennen bij je paard

Je kent je paard, maar kijk elke week eens écht naar je paard. Hoe staan zijn oren? Hoe strak staat zijn kaak? Hoe kijkt hij uit zijn ogen? Noteer je bevindingen en train jezelf. Dankzij verschillende onderzoeken zijn de pijnsignalen steeds duidelijker omschreven. Om ongemak bij je paard ook voor jou als paardeneigenaar beter herkenbaar te maken zijn er Apps, scorelijstjes en posters. De sleutel ligt in veel en vaak oefenen. Weet hoe je paard kijkt als hij comfortabel is, dan kun je subtiele veranderingen bij pijn beter opmerken.

Download de App

De Horse Grimace Scale App kun je downloaden in de App-store van Android telefoons. Je kunt hier met foto's van paarden oefenen om hun gezichtsuitdrukking te beoordelen. Nadat je een paar van deze trainingsfoto's hebt doorlopen, kun je je eigen paard invoeren. Je kunt vervolgens eenvoudig aangeven hoe de gezichtsuitdrukking van je eigen paard is. Zo heb je een normaalbeeld van je paard in goede gezondheid. Mocht er subtiele pijn ontstaan, dan heb je dit binnen no time door. Misschien merk je bij het volgen van de training zelfs wel dat je paard nu ook niet lekker in zijn vel zit. Hoe eerder je klachten herkent, hoe sneller je paard weer pijnvrij is!

Pijn score opschrijven

Met onderstaande vragenlijsten kun je je eigen paard beoordelen op verschillende punten. De score die er uitkomt helpt je om een inschatting te maken van het comfort of juist ongemak bij je paard. Je kan het formulier hier downloaden. De pijnscore is ontwikkeld door paardenspecialisten van de universiteit Utrecht. Voor vragen over de uitkomst va je score kun je contact met ons opnemen.